02/07/2006 00:05 GMT+7

Bộ sưu tập đá cổ của một người đào vàng

BÌNH GIANH
BÌNH GIANH

TT - Giờ thì Văn Đình Thành không còn nhớ bước chân mình đã đến bao nhiêu làng bản, vượt bao nhiêu con suối ở Tây nguyên trong suốt 16 năm ròng rã để tìm những viên đá cổ.

Phóng to
Anh Thành bên những bảng trưng bày hiện vật đá cổ của mình

Ăn đá cổ, ngủ đá cổ

Nghe danh đã lâu, nhưng bây giờ tôi mới mục sở thị “kho tàng” đá cổ của Văn Đình Thành (ở 60 Hoàng Văn Thụ, thị xã Kontum). Bên ly trà, tay mân mê những hiện vật đá cổ Sa Thầy, Thành đưa tôi về với cuộc hành trình chơi đá đầy thú vị nhưng cũng không kém phần khắc nghiệt.

Những năm đầu của thập kỷ 1990, anh cùng một số người bạn đi đãi vàng kiếm sống ở bãi đá Lung Leng (xã Sa Bình, huyện Sa Thầy, Kontum). Đào mãi không thấy vàng, chỉ toàn thấy đá, anh cùng những người bạn nhiều phen ngán ngẩm. Suốt ngày hì hục đào vàng bở hơi tai, nhưng trong lúc nghỉ ngơi anh vẫn cầm đá vân vê, nhìn ngắm cho đỡ mệt.

Rồi có ý định cầm vài cái về cho con chơi, làm kỷ niệm một thời đào vàng khắc khổ. Đêm buồn, lấy đá ra... ngắm nghía, càng nhìn càng thấy lạ mắt, với nhiều hình thù thú vị, họa tiết tinh xảo... Biết chắc là có bàn tay chế tác của người xưa.

Nhiều đêm như thế, Thành nghĩ “sưu tập cho vui - tại sao không?”. Càng đào, càng không thấy vàng, nhưng toàn thấy những viên đá đẹp xuất hiện. Và Thành mê đá lúc nào không hay. “Trưa quên nghỉ, đêm quên tối, tôi đào như có một ma lực thôi thúc”- anh trầm ngâm. Mỗi lần về, cả nhà dường như không nhận ra anh vì “tôi đã trở thành Thành “đen” vì nắng cháy”.

Hai năm đầu, vừa đãi vàng anh vừa đào đá cổ, cùng với “nguồn đá” bạn bè cho... anh đã có trong tay 1.000 hiện vật quí. Với số lượng ấy là đã quá vui rồi, nhưng chẳng lẽ dừng khi niềm đam mê đá cổ trong người đang rực cháy. Vậy là Thành “phóng lao thì phải theo lao”...

Được bao nhiêu tiền, vàng tích cóp được từ những năm đào vàng, cộng với sự hỗ trợ của gia đình, anh nướng vào hết cho các hiện vật quí này. Và Thành đã có được một con số đá cổ không thể ngờ: 4.500 hiện vật.

Nhà nghiên cứu... đá

Ngoài thời gian đào bới, tìm kiếm, thu mua hiện vật, Thành lao vào tìm sách nói về thời kỳ đồ đá, về đá cổ để nghiên cứu. Dần dà Thành đã có một lượng kiến thức cơ bản về đá cổ, về thời kỳ đồ đá, đủ để hiểu những hòn đá cổ bí ẩn trong bộ sưu tập của mình. Tuy nhiên, những cuốn sách cũng chưa thể dẫn dắt anh về với quá khứ hàng triệu năm mịt mù sương khói.

Rồi anh gặp được tiến sĩ Nguyễn Khắc Sử trong lần ông đưa các nhà nghiên cứu của Viện Khảo cổ vào Kontum khảo sát và khai quật khu di chỉ Lung Leng ở Sa Thầy. Thấy được niềm đam mê của Thành, những nhà khoa học hỗ trợ kiến thức cho anh.

Giờ thì Thành đã hiểu biết khá sâu về đá. Thành vừa nói chuyện với khách vừa phân loại hiện vật, hệt như một nhà khảo cổ học. “Phải am hiểu thật sâu thì mới gìn giữ được nó” - Thành nói. Thành cho hay trong kho báu của mình có đủ loại đá: công cụ đá để sản xuất nông nghiệp như cuốc đá, cào đá, rìu đá, dao đá, dụng cụ khoan lỗ để tỉa hạt; công cụ nghiền thực phẩm như hòn nghiền (chày), bàn nghiền; khuôn đá để sản xuất công cụ như khuôn đúc đá, khuôn đúc đồng (thời kỳ giao thoa giữa thời kỳ đồ đá và đồ đồng)...

“Chế độ bảo quản phải thật nghiêm ngặt, nếu không cẩn thận sẽ bị vụn vỡ vì nhiều cái đá bị phong hóa - anh nói một cách rất am tường - Càng nhiều hiện vật, càng nghiên cứu sâu thì mới ngộ ra: người xưa cực kỳ khéo léo, đời sống của họ thật phong phú, đa dạng. Họ biết làm đẹp bằng đồ đá, tạo dựng tâm linh từ đá...”.

Bảo tàng tư nhân về đá cổ Sa Thầy

Đó là ước mơ mà Thành đang thực hiện. Thành nói cuộc tìm kiếm đá cổ khó khăn nhọc nhằn như thế, nhưng vẫn chưa kỳ công bằng việc tổ chức trưng bày để người xem thấy được “giá trị đời sống của ông bà xưa”.

Để trưng bày khoảng 350 hiện vật phải mất ba tháng trời cùng với một vài người phụ giúp. Hiện Thành chỉ mới trưng bày chưa được một phần ba số hiện vật đang có. Rất nhiều hiện vật đá cổ được anh bảo quản cẩn trọng trong tủ vẫn đang chờ ngày được trưng bày.

Thành cho hay: “Tôi đang nghiên cứu để làm một bảo tàng tư nhân tại gia để cho bạn bốn phương tới cùng chiêm ngưỡng cho vui, đồng thời để họ thấy được đời sống - văn hóa của người xưa qua hiện vật đồ đá". Anh nói: “Nhờ đá cổ Sa Thầy mà tôi mới có nhiều bầu bạn như ngày hôm nay, đó là điều khích lệ lớn lao khiến tôi càng thấy thú vị với niềm đam mê đá cổ của mình”.

Không ít khách Tây biết tiếng, đến xem và muốn trả giá cao để được làm chủ nhân của một số hiện vật, nhưng anh nói “không” vì đó là cả cuộc đời của anh, của bao người thân yêu. Và quan trọng nhất, “nếu bán đi thì con cháu của Việt Nam thế hệ sau làm sao biết đến hiện vật đá cổ Sa Thầy là gì?” - Thành kết thúc câu chuyện khi Kontum đã về chiều. Nhưng, ánh bình minh của thuở hồng hoang vẫn đang sáng lên từ những viên đá cổ của anh.

BÌNH GIANH

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Xem lại thời khắc Tổng thống Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam 30 năm trước

Hình ảnh Tổng thống Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam ngày 11-7-1995 tại Nhà Trắng lưu giữ trong Thư viện Tổng thống Bill Clinton cùng bản tuyên bố lần đầu được trưng bày tại Việt Nam.

Xem lại thời khắc Tổng thống Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ với Việt Nam 30 năm trước

Vinh danh di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Tỉnh Khánh Hòa tổ chức đón nhận bằng chứng nhận Tháp Bà Ponagar Nha Trang là di tích quốc gia đặc biệt.

Vinh danh di tích quốc gia đặc biệt Tháp Bà Ponagar Nha Trang

Hàn Quốc quảng bá hình ảnh quốc gia quá thành công, Việt Nam học được gì?

Nếu như trước đây người Hàn Quốc thường phải nghe từ người nước ngoài những câu hỏi họ không thích như ‘Hàn Quốc ở đâu?’, thì nay họ thường được nghe ‘Chúng tôi đã nghe BlackPink và xem Squid game rồi’.

Hàn Quốc quảng bá hình ảnh quốc gia quá thành công, Việt Nam học được gì?

Cơm gà Hải Nam không cần thêm nước xốt vẫn ngon, luyện tập tạo nên hoàn hảo

Cơm gà Hải Nam ngon nổi tiếng khắp châu Á. Làm sao để nấu món cơm trứ danh này?

Cơm gà Hải Nam không cần thêm nước xốt vẫn ngon, luyện tập tạo nên hoàn hảo

Đường trùng tên ở TP.HCM tăng mạnh sau sáp nhập

TP.HCM đang có nhiều tuyến đường trùng tên, gây khó khăn trong quản lý và sinh hoạt. Các chuyên gia đề xuất giải pháp, nhấn mạnh cần hạn chế ảnh hưởng đến người dân.

Đường trùng tên ở TP.HCM tăng mạnh sau sáp nhập

Thu hồi văn bản trưng dụng biệt thự cổ di tích lầu Bảo Đại tại Nha Trang cho lãnh đạo sở, ngành ở

Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã thu hồi văn bản liên quan việc trưng dụng căn biệt thự tại lầu Bảo Đại (tỉnh Khánh Hòa) làm nhà ở công vụ sau khi sáp nhập.

Thu hồi văn bản trưng dụng biệt thự cổ di tích lầu Bảo Đại tại Nha Trang cho lãnh đạo sở, ngành ở
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar