Băng rôn cổ động ứng viên Kim Moon Soo (trên) và Lee Jae Myung (dưới) trên một góc phố Seoul ngày 31-5 - Ảnh: AFP
Hàn Quốc sẽ bước vào cuộc bầu cử tổng thống quan trọng với hy vọng hàn gắn một đất nước bị chia rẽ sâu sắc. Dù có sáu ứng viên hợp lệ, cuộc đua thực chất diễn ra giữa hai nhân vật chính: ông Lee Jae Myung (61 tuổi, Đảng Dân chủ đối lập) và ông Kim Moon Soo (73 tuổi, Đảng Quyền lực nhân dân - PPP - cầm quyền).
Theo khảo sát của Gallup Korea công bố ngày 28-5, ông Lee dẫn đầu với 49% ủng hộ, trong khi ông Kim có 36% nhưng đang trên đà thu hút thêm cử tri. Bất kỳ ai chiến thắng đều phải đối mặt thử thách "chữa lành" một Hàn Quốc đang bị rạn nứt cả đối nội lẫn đối ngoại.
Cân bằng quan hệ quốc tế
Thách thức lớn nhất với tân tổng thống là tái cân bằng quan hệ với ba cường quốc: Mỹ, Trung Quốc và Triều Tiên. Mỹ là đồng minh quân sự sống còn, Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất, còn Triều Tiên không chỉ là "láng giềng" duy nhất trên bộ mà còn là "người anh em chung dòng máu".
Trong hơn hai năm cầm quyền, cựu tổng thống Yoon đã làm "lệch trục" sự cân bằng này. So với những người tiền nhiệm, Hàn Quốc thời ông Yoon có thái độ cứng rắn với Triều Tiên, làm gia tăng căng thẳng. Đồng thời ông công khai sát cánh với Mỹ trong cuộc cạnh tranh chiến lược với Bắc Kinh, tích cực tham gia các cơ chế an ninh chung với Mỹ và Nhật Bản.
Ứng viên Lee Jae Myung phản đối quan điểm này. Ông nhấn mạnh vẫn ưu tiên liên minh với Mỹ nhưng cáo buộc đối thủ Kim Moon Soo "gây hiềm kích không cần thiết" với Trung Quốc, Triều Tiên và Nga. Ông Lee cam kết theo đuổi "ngoại giao thực dụng", cố gắng làm ấm quan hệ với các nước này trong khuôn khổ liên minh với Washington.
"Quan hệ Hàn - Trung đang ở chỗ tệ nhất trong lịch sử. Tôi sẽ ổn định mối quan hệ này. Hợp tác với Mỹ và Nhật Bản là thiết yếu nhưng chúng ta không nên bỏ hết trứng vào một giỏ", ông Lee tuyên bố.
Ngược lại, ông Kim xem lập trường của ông Lee là "thân Triều Tiên" và "thân Trung Quốc", cảnh báo việc củng cố quan hệ với Bắc Kinh và Bình Nhưỡng sẽ làm xói mòn liên minh với Mỹ. Ông cho rằng ông Lee là "kẻ trung lập thiếu trách nhiệm" trong cuộc cạnh tranh chiến lược giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Dù cũng ủng hộ đối thoại với Triều Tiên, ứng viên Đảng PPP cam kết tăng cường quốc phòng để đương đầu "mối nguy" Triều Tiên. Ông kêu gọi theo đuổi sức mạnh "răn đe phủ đầu" thông qua tên lửa đạn đạo, tái triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật Mỹ, thậm chí đề xuất "giành lấy công nghệ thiết kế vũ khí hạt nhân" để đối trọng với Bình Nhưỡng.
Quan hệ với Tổng thống Donald Trump cũng là tâm điểm chú ý. Về kinh tế, Hàn Quốc cần đạt thỏa thuận thương mại có lợi hơn với Mỹ. Về an ninh, tân tổng thống cần thuyết phục ông Trump duy trì cam kết với an ninh Hàn Quốc - yếu tố sống còn cho quốc gia này.
Hàn gắn xã hội chia rẽ
Không chỉ thách thức đối ngoại, các ứng viên còn phải giải quyết những rạn nứt nội bộ. Từ sau vụ "thiết quân luật" của ông Yoon hồi tháng 12-2024, hàng vạn người xuống đường biểu tình đòi xử lý nghiêm, trong khi hàng vạn người khác tập hợp bảo vệ ông. Bạo lực bùng phát nhiều nơi, phản ánh sự chia rẽ sâu sắc về quan điểm chính trị trong xã hội Hàn Quốc.
Sự chia rẽ này xuất phát từ mối xung đột truyền thống giữa hai chính đảng, được đẩy lên cao trào khi kinh tế Hàn Quốc đi vào thời kỳ ảm đạm.
Khảo sát của báo Donga Ilbo đầu tháng 5 cho thấy 41% cử tri chọn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế là nhiệm vụ quan trọng nhất cho tổng thống sắp tới. Vấn đề cấp thiết thứ hai là "giải quyết xung đột xã hội" với 22%. Các vấn đề đối ngoại chỉ được xem là ưu tiên thứ yếu.
Nhận thức vấn đề này, ông Lee kêu gọi sửa đổi hiến pháp cho phép mỗi cá nhân phục vụ tối đa hai nhiệm kỳ tổng thống bốn năm, thay vì một nhiệm kỳ năm năm như hiện tại. Ông cũng đề xuất bắt buộc tổ chức bầu vòng hai nếu không ứng viên nào đạt ít nhất 50% phiếu bầu ở vòng đầu.
Đề xuất này được ông Kim tán thành một phần, song đại diện Đảng PPP cho rằng nhiệm kỳ tổng thống mới chỉ nên ba năm.
Giáo sư khoa học chính trị tại ĐH Quốc gia Seoul Kang Won Taek nhận định: "Dù ai lên làm tổng thống thì bất ổn chính trị vẫn kéo dài.
Ông Lee Jae Myung đang dẫn đầu nhưng ông là nhân vật gây tranh cãi và là một trong những nguồn cơn xung đột chính trị hiện tại. Dù quyền lực thế nào, người dân vẫn có thể xuống đường phản đối và ông có thể đối diện số phận giống những đời tổng thống trước".
Lễ nhậm chức nhanh chóng
Công tác bầu cử chính thức diễn ra từ 6h đến 20h ngày 3-6 (giờ Hàn Quốc), sau hai ngày bầu sớm 29 và 30-5. Ngay khi đóng thùng phiếu, các đài truyền hình sẽ công bố kết quả thăm dò ngoài phòng bỏ phiếu.
Việc kiểm phiếu toàn quốc bắt đầu ngay lập tức dưới sự giám sát của Ủy ban Bầu cử quốc gia (NEC). NEC dự kiến công bố kết quả chính thức ngay ngày 4-6.
Đáng chú ý, người giành nhiều phiếu nhất sẽ nhậm chức tổng thống trước Quốc hội ngay trong ngày, thay vì đợi hai tháng chuyển giao quyền lực như thông thường. Điều này cho thấy tính khẩn cấp trong việc ổn định tình hình chính trị sau thời kỳ hỗn loạn vừa qua.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay