Bắt tội phạm nhờ DNA trong không khí

Những tên tội phạm hiểu biết pháp y sẽ biết cách dọn dẹp hiện trường để xóa dấu vết DNA (hay ADN) hòng thoát tội, song nghiên cứu mới cho thấy bản thân không khí và máy điều hòa có thể vẫn lưu giữ các bằng chứng phạm tội, theo trang IFLScience ngày 2-4.

Công nghệ pháp y được hình thành dựa trên thực tế rằng con người để lại dấu vết DNA ở mọi nơi họ đi qua, từ nước bọt khi chúng ta nói chuyện và ho cho đến tế bào da chết hay tóc.

Trong nhiều thập kỷ qua, cảnh sát xác định tội phạm nhờ sử dụng công nghệ DNA trên các mẫu khăn giấy hay vết tinh dịch ở hiện trường gây án.

Dù vậy đeo găng tay và lau dọn hiện trường có thể xóa sạch các bằng chứng quý giá này. Do đó, việc tìm kiếm eDNA (DNA môi trường) thông qua các phương tiện khác có thể đóng vai trò then chốt trong các vụ án liên quan đến tội phạm hiểu biết pháp y.

Một cuộc điều tra quy mô nhỏ tìm kiếm dấu vết eDNA đã được thử nghiệm ở hai nơi. Một là máy điều hòa hoạt động trong 4 văn phòng và 4 tòa nhà, hai là không khí trong chính những căn phòng này. Những nơi này được kiểm tra tại những thời điểm khác nhau sau khi lau dọn và với số lượng người khác nhau trong những khoảng thời gian khác nhau.

Kết quả cho thấy DNA người có thể được tìm thấy trong cả hai môi trường. DNA thu thập trong không khí liên quan đến những người có mặt trong phòng ở thời điểm gần với lúc lấy mẫu, trong khi DNA có được từ các bề mặt của máy điều hòa có vẻ cũ hơn một chút. Điều này có nghĩa là nơi tìm thấy eDNA có thể cho chúng ta biết về cách người đó sử dụng không gian đó như thế nào.

"Nghiên cứu chỉ ra rằng DNA người có thể được thu thập từ không khí và trên bề mặt có lưu chuyển không khí, chẳng hạn như máy điều hòa, và có thể xác định những người thường ở trong không gian đó cũng như các vị khách quen", nhóm tác giả nghiên cứu của Đại học Flinders (Úc) viết.

Việc lấy mẫu các máy điều hòa không khí có thể được sử dụng để xác định những người sử dụng phòng thường xuyên hoặc lâu dài. Trong khi đó, việc lấy mẫu không khí có thể hỗ trợ xác định người sử dụng phòng không nhiều hoặc gần đây.

Mặc dù là một bước tiến đầy hứa hẹn trong nỗ lực không để tội phạm lọt lưới, song nhóm tác giả cho biết cần nghiên cứu thêm để xác định những nơi tốt nhất để lấy eDNA.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Electrophoresis.

Từ 1-7 thu thập mống mắt, ADN và giọng nói để làm thẻ căn cước

Thủ tướng vừa ký quyết định ban hành kế hoạch triển khai thi hành Luật Căn cước, được Quốc hội thông qua ngày 27-11-2023 và có hiệu lực thi hành từ 1-7-2024.