Bảo vệ môi trường: Xử chuyện lớn, bỏ qua chuyện nhỏ

Phóng to

Vứt rác bừa bãi vốn là tật nhỏ nhưng không xử phạt nên lâu ngày thành căn bệnh lờn thuốc: nơi nào cấm vứt rác, nơi đó đầy rác! - Ảnh: N.TRIỀU

Không thể phủ nhận mấy năm gần đây và trong năm 2011, sự quan tâm của các cơ quan quản lý nhà nước, dư luận người dân có chuyển biến đáng kể, góp phần đẩy câu chuyện môi trường trở thành một trong những vấn đề thời sự nóng bỏng.

Có lẽ chưa bao giờ những hội nghị quốc tế về môi trường, những chiến dịch tuyên truyền mang tính toàn cầu như Giờ Trái đất, Làm cho thế giới sạch hơn, Ngày nước thế giới... lại thu hút sự theo dõi, tham gia đông đảo của các nhà khoa học, của giới trẻ tình nguyện đến như vậy. Và cũng chưa bao giờ người dân mạnh mẽ bày tỏ sự phản đối trước hành vi gây ô nhiễm môi trường của các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp thuộc hàng “đại gia” như hiện nay.

Ở một góc độ khác, công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường do lực lượng thanh tra môi trường, cảnh sát môi trường các cấp thực hiện cũng tăng lên đáng kể.

Năm 2011 Thanh tra Tổng cục Môi trường đã thực hiện năm cuộc thanh tra, kiểm tra trên địa bàn 32 tỉnh, TP với 375 cơ sở trong các khu công nghiệp; kiểm tra trách nhiệm quản lý nhà nước của 32 UBND tỉnh, TP. Qua đó đã lập biên bản 154/375 cơ sở vi phạm, xử phạt tổng số tiền trên 19 tỉ đồng. Ngoài ra thanh tra của tổng cục còn phối hợp với Văn phòng 64 kiểm tra liên ngành 65 cơ sở, lập biên bản xử phạt 35/65 cơ sở vi phạm với tổng số tiền hơn 3 tỉ đồng.

Còn lực lượng cảnh sát môi trường cả nước trong năm 2011 đã phát hiện 7.868 vụ vi phạm pháp luật về môi trường (tăng 36% so với năm 2010), xử phạt vi phạm hành chính 3.254 vụ, phạt tiền hơn 58 tỉ đồng, chuyển cơ quan điều tra các cấp khởi tố 113 vụ với 145 đối tượng.

Nhưng như thế liệu đã đủ? Không, chính Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (C49) cũng cho rằng những gì đã làm được là chưa thấm so với thực tế, và nơi này dự báo mọi chuyện tiếp tục diễn ra phức tạp trên hầu hết lĩnh vực kinh tế, xã hội với phương thức, thủ đoạn tinh vi, đa dạng và nguy hiểm hơn trong năm 2012.

Giao nhiệm vụ cho toàn lực lượng tại hội nghị tổng kết hôm 26-12-2011, thiếu tướng Nguyễn Xuân Lý - cục trưởng C49 - yêu cầu các đơn vị quán triệt quan điểm chỉ đạo trong năm 2012 là “lấy nghiệp vụ cơ bản làm nền tảng, xây dựng lực lượng làm then chốt, đấu tranh chuyên án, vụ án lớn làm khâu đột phá”.

Tương tự, giao nhiệm vụ cho các đơn vị trực thuộc trong năm 2012, ông Bùi Cách Tuyến - thứ trưởng Bộ Tài nguyên và môi trường, kiêm tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường - chỉ đạo tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách để nâng cao hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước.

“Làm chuyện lớn” là cần thiết, tuy nhiên để thật sự có thể thay đổi thói quen, nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường, nhiều chuyện nhỏ hằng ngày cần phải được quan tâm làm đến nơi đến chốn. Đã có bao nhiêu trường hợp người dân vứt rác, đổ nước thải ra đường bị xử phạt? Có bao nhiêu tiệm sửa xe gây tiếng ồn, xả khói bụi, dầu nhớt ra khu dân cư bị xử lý? Có bao nhiêu cán bộ môi trường bị kiểm điểm vì để xảy ra vi phạm trên địa bàn mình quản lý?...

Chắc chắn là không có một thống kê nào để trả lời về những chuyện nhỏ như thế! Nhưng phải nhìn thẳng một thực tế là sẽ không thể hi vọng chất lượng môi trường có thể cải thiện trong vài năm, thậm chí vài chục năm nếu người dân cứ thản nhiên vứt rác, đổ nước thải ra đường và nếu những người thực thi công vụ bảo vệ môi trường vẫn cứ coi đó là chuyện nhỏ. Người viết bài này từng chứng kiến những đoàn thanh tra, kiểm tra khi lập biên bản vi phạm thường bỏ qua những vi phạm có mức phạt hành chính thấp vì “có đáng bao nhiêu mà phạt”!