Việc Mỹ cân nhắc bán F-35 cho UAE có thể chọc giận đồng minh Israel. Trong ảnh: Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đứng bên chiếc tiêm kích F-35 tại căn cứ không quân Nevatim - Ảnh: The Times of Israel
Tờ New York Times ngày 19-8 dẫn lời các quan chức Mỹ cho biết chính quyền ông Trump đang âm thầm thúc đẩy việc bán tiêm kích tàng hình F-35 và các máy bay không người lái tối tân cho UAE.
Đến nay, Israel được cho là quốc gia duy nhất ở Trung Đông có được loại máy bay này nhờ có mối quan hệ thân thiết với Washington.
Ông Trump: "Họ có tiền"
Theo New York Times, các quan chức Mỹ trong vài tuần gần đây đã cung cấp thông tin của chiếc F-35 cho quân đội UAE dù có nhiều lo ngại trong Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ về việc tiết lộ chi tiết của vũ khí tối tân nhất của Washington cho nước ngoài khi chưa chốt thỏa thuận.
Giới chức Mỹ phủ nhận việc thúc đẩy mua bán vũ khí là phần thưởng cho UAE sau khi đạt được thỏa thuận "lịch sử" bình thường hóa quan hệ với Israel. Thương vụ vũ khí với UAE được cho là liên quan đến một sáng kiến ngoại giao lớn hơn của Washington tại Trung Đông.
Sau đó, ông Trump ngày 19-8 thừa nhận UAE rất muốn mua tiêm kích F-35 của Hãng Lockheed Martin. "Họ có tiền và muốn đặt mua vài chiếc F-35. Hãy chờ xem, chuyện đó đang được xem xét" - Hãng tin Reuters dẫn lời tổng thống Mỹ nói.
Thỏa thuận do con rể của ông Trump, Jared Kushner, đứng sau. Ông Kushner cũng góp phần nhào nặn thỏa thuận bình thường hóa quan hệ Israel - UAE.
Sau 3 năm nỗ lực thúc đẩy thỏa thuận hòa bình giữa Israel với Palestine không đem lại kết quả, con rể ông Trump hi vọng mượn các lãnh đạo Ả Rập ở vùng Vịnh gây sức ép để Palestine ủng hộ các đề xuất của Mỹ.
Tuy nhiên, thông tin về thương vụ với UAE khiến Israel bị sốc. Sau khi tờ Yediot Ahronot đưa tin, chính quyền Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã gọi đây là "tin giả".
Thay đổi cuộc chơi
Việc UAE sở hữu tiêm kích F-35 có thể làm thay đổi cán cân quân sự ở khu vực. UAE đã hối thúc Mỹ bán máy bay F-35 trong hơn 6 năm qua nhưng vấp phải sự phản đối của Tel Aviv. "F-35 là hệ thống phòng thủ mà UAE khát khao nhất trong nhiều năm" - cựu đại sứ Mỹ tại UAE Barbara A. Leaf nhận định. Tiêm kích tàng hình này có khả năng tấn công các mục tiêu trên mặt đất lẫn tham gia chiến đấu trên không.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Quốc phòng Israel Benny Gantz, việc các nước khác sở hữu F-35 "không tốt cho Israel". Trong nhiều thập niên, Israel đã giữ ưu thế quân sự tại khu vực Trung Đông nhờ các loại vũ khí mà Mỹ chỉ bán cho nước này.
Những vũ khí như tiêm kích F-35 giúp Israel hoạt động tự do tại Trung Đông mà không lo ngại mối đe dọa từ Iran. Một quan chức phòng không Israel đã cảnh báo kịch bản chính quyền thù địch từ UAE trong tương lai có thể triển khai F-35 để chống lại nước này.
Đại sứ Mỹ tại Israel David Friedman ngày 19-8 đã trấn an Israel rằng việc Washington bán vũ khí cho UAE không đe dọa đến Israel và rằng Mỹ sẽ luôn giữ cam kết đảm bảo ưu thế quân sự cho Tel Aviv.
Trả lời trên tờ The Jerusalem Post, ông Friedman khẳng định việc củng cố kho vũ khí của UAE sẽ có lợi cho các nước liên minh chống lại Iran. "Cả Mỹ và Israel đều có lợi lớn khi có một đồng minh mạnh nằm đối diện Iran ở eo biển Hormuz" - ông Friedman nói.
Dù vậy, theo các chuyên gia Israel, việc Mỹ "giấu" Tel Aviv về thương vụ với UAE còn đáng lo ngại hơn, nhất là khi bộ ba Mỹ, Israel, UAE còn đang ăn mừng thỏa thuận bình thường hóa quân sự. Cả Bộ trưởng Quốc phòng Gantz, ngoại trưởng và nhiều thành viên trong liên minh của ông Netanyahu đều nói rằng họ không hay biết gì về việc này.
Khả năng bị bác ở quốc hội
Theo giới quan sát, với sự phản đối của Israel, Quốc hội Mỹ nhiều khả năng bác bỏ thỏa thuận này. Trước đó, nhiều quan chức dưới thời cựu tổng thống Mỹ Barack Obama đã rất thận trọng về việc bán vũ khí cho các quốc gia vùng Vịnh, một phần do phản đối của Tel Aviv.
Dù Washington có ý định bán tiêm kích F-35 cho UAE, thương vụ này có thể mất vài năm để đàm phán và giao hàng, và có thể bị chính quyền tiếp theo ngăn chặn.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay