Anh sắp kích hoạt điều 50? 

Cờ Anh và cờ EU tại trụ sở EU ở Brussels, Bỉ - Ảnh: Reuters

Điều 50 là gì?

Điều 50 có 5 khoản, trong đó khoản 1 cho phép bất kỳ thành viên nào của EU cũng được rời khỏi khối theo yêu cầu của hiến pháp nước đó. Khoản 5 của điều 50 nói rằng nếu đã rời EU và muốn trở lại khối, thì làm theo những quy định ở điều 49.

Điều 50 chỉ mới được bổ sung vào luật EU năm 2009 trong Nghị định Lisbon. Trước đó, không có điều khoản nào về việc rời EU.

Các quy định của Điều 50 khá ngắn gọn và do chưa có tiền lệ kích hoạt nên quy trình thực hiện vẫn khá mù mờ.

Điều 50 được kích hoạt như thế nào?

Do chưa từng có tiền lệ, Điều 50 sẽ được kích hoạt theo thỏa thuận giữa Anh và EU. Theo luật, Anh chỉ cần viết một email gửi đến Chủ tịch Hội đồng EU.

Đồng thời, Anh cũng có thể gửi một lá thư trực tiếp đến tòa nhà Hội đồng EU tại Brussels, Bỉ. Người thực hiện điều này có thể là đại sứ Anh tại EU, Ngài Tim Barrow hoặc Bộ trưởng Brexit, David Davis.

Khi nào Điều 50 được kích hoạt?

Dự kiến trong ngày 14-3 (giờ nước Anh), sau khi được Thượng và Hạ viện Anh thông qua, thủ tướng Anh Theresa May sẽ kích hoạt Điều 50.

Sự kiện Anh kích hoạt Điều 50 để rời khỏi EU có thể sẽ ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tại Hà Lan ngày 15-3. Có thể tin này sẽ tạo lợi thế cho ứng viên Geert Wilders, người luôn chống EU.

Sau khi kích hoạt Điều 50, Anh đối với EU như thế nào?

Trong vòng hai năm kể từ ngày kích hoạt Điều 50, Anh vẫn là thành viên của EU. Thí dụ, Điều 50 được kích hoạt ngày 15-3-2017 thì đến hết ngày 15-3-2019, Anh mới chính thức không còn là thành viên của EU.

Trong hai năm này, Anh vẫn chịu mọi luật lệ và thủ tục của EU. Chỉ có hai vấn đề Anh không được tham gia cùng EU trong thời gian này đó là khi EU bàn vế vấn đề Anh rút khỏi khối và các vấn đề kinh tế nội bộ khối.

Sau khi kích hoạt, có thể dừng Điều 50?

Điều 50 không ghi rõ là có thể dừng lại sau khi đã kích hoạt hay không và các luật sự của EU cũng chưa nói về vấn đề này. Trong trường hợp Anh muốn ở lại EU sau khi đã kích hoạt Điều 50, các chính khách sẽ họp bàn để xem liệu có thể đảo chiều Điều 50.

Anh và EU sẽ thương lượng những gì?

Các nguồn tin thân cận của EU cho biết sẽ mất khoảng 8 tuần để EU viết ra một bản hướng dẫn chi tiết. Có thể vào đầu tháng 4-2017, EU sẽ họp 27 thành viên còn lại để thống nhất đưa ra những vấn đề phải thương lượng với Anh.

Theo luật, phái đoàn Anh sẽ thương lượng với phái đoàn đại diện của EU nhưng nhiều khả năng nước Anh sẽ phải thương lượng từng vấn đề riêng rẽ với từng nước trong khối. Vài vấn đề có thể được thương lượng trong thẩm quyền của Michel Barnier, trưởng phái đoàn đàm phán đại diện EU. Nhưng cũng sẽ có vấn đề được thương lượng giữa người đứng đầu các nước.

Theo đánh giá, nhà ngoại giao người Bỉ Didier Seeuws đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho các cuộc đàm phán đi đúng hướng.