Một nghiên cứu sử dụng AI đã chứng minh dấu vân tay từ những ngón khác nhau trên cùng một người đôi khi có thể trông giống nhau - Ảnh: FREEPIK
Suốt nhiều thập kỷ, người ta mặc định rằng dấu vân tay từ những ngón khác nhau của một người sẽ không trùng khớp. Niềm tin này phần lớn dựa trên giả định rằng mỗi ngón tay sở hữu các đường vân, vòng xoáy và đường cong hoàn toàn khác biệt. Tuy nhiên, một nghiên cứu sử dụng AI đã chứng minh kết quả khác.
AI phát hiện những điều bất ngờ ở dấu vân tay
Phân tích dấu vân tay từ lâu đã là công cụ đáng tin cậy trong điều tra tội phạm suốt hơn một thế kỷ. Các nhà điều tra thường dựa vào bằng chứng dấu vân tay để xác định nghi phạm hoặc liên kết với hiện trường vụ án, tin rằng mỗi dấu vân tay đều mang một mã định danh riêng biệt.
Tuy nhiên, một sinh viên năm cuối tại khoa kỹ thuật Đại học Columbia tên Gabe Guo đã dẫn dắt nghiên cứu thách thức giả định lâu đời này, phối hợp cùng giáo sư Hod Lipson, từ khoa kỹ thuật Đại học Columbia và giáo sư Wenyao Xu từ Đại học Buffalo.
Bằng cách sử dụng cơ sở dữ liệu công khai của Chính phủ Mỹ với khoảng 60.000 mẫu dấu vân tay, Guo đã đưa các cặp dấu vân tay cho AI phân tích. Một số cặp thuộc cùng một người, số còn lại đến từ những người khác nhau.
Hệ thống AI này phát hiện các dấu vân tay từ các ngón tay khác nhau của cùng một người có điểm tương đồng mạnh mẽ. Do đó, có thể biết khi nào dấu vân tay thuộc về cùng một cá nhân và khi nào không, với độ chính xác đạt tới 77%.
Phát hiện này dường như bác bỏ quan điểm cho rằng mỗi dấu vân tay là "duy nhất" - theo một bài đăng trên CNN. Khi các mẫu được nhóm lại theo cụm, độ chính xác tăng vọt, cải thiện các phương pháp pháp y hiện có lên gấp hơn 10 lần.
Nghiên cứu làm rung chuyển giới chuyên môn
Mặc dù những phát hiện này mở ra triển vọng mới trong việc kết nối các hiện trường vụ án, nhóm nghiên cứu đã gặp không ít khó khăn khi gửi bài qua vòng bình duyệt. Dự án bị một tạp chí pháp y lâu đời từ chối vì không chấp nhận ý tưởng các ngón tay khác nhau có thể tạo ra các dấu vân tay có đặc điểm chung.
"Nếu thông tin này có thể thay đổi cán cân, các vụ án bị bỏ quên có thể được khơi lại, thậm chí những người vô tội có thể được minh oan", Lipson nhận định.
Không lùi bước trước thách thức, nhóm tiếp tục hoàn thiện nghiên cứu. Cuối cùng, sự kiên trì của họ đã được đền đáp khi nghiên cứu được công nhận và xuất bản trên tạp chí bình duyệt Science Advances.
Nghiên cứu cho thấy trí tuệ nhân tạo có thể phát hiện những mô hình mà phương pháp phân tích truyền thống không thể nhận ra, đồng thời nhấn mạnh giá trị của các bộ dữ liệu mở, vốn được khai thác chưa đầy đủ trong nhiều lĩnh vực nghiên cứu.
Những phát hiện này có thể thúc đẩy các chuyên gia pháp y xem xét lại một số quy trình, đặc biệt khi nhiều dấu vân tay từ cùng một nghi phạm xuất hiện ở các địa điểm khác nhau.
Toàn bộ nghiên cứu đã được công bố trên tạp chí Science Advances.
Cần thêm dữ liệu nghiên cứu
Các phương pháp truyền thống dựa vào "minutiae" - những điểm đặc trưng gồm các đường vân kết thúc hoặc rẽ nhánh trên vân tay. AI không dùng "minutiae" mà sử dụng một thứ khác, có liên quan đến góc và độ cong của các vòng xoáy ở trung tâm dấu vân tay, Guo giải thích. Phát hiện này cho thấy có thể các chuyên gia đã bỏ sót một số tín hiệu thị giác quan trọng.
Nhóm nghiên cứu rất chú ý đến việc thiếu sót dữ liệu. Họ nhấn mạnh cần có những bộ sưu tập dấu vân tay lớn và đa dạng hơn, hy vọng giúp giải quyết các lo ngại trước khi kỹ thuật này được áp dụng vào những cuộc điều tra thực tế. Mục tiêu lâu dài là cung cấp cho cơ quan thực thi pháp luật một công cụ bổ trợ, giúp tăng hiệu quả trong các vụ án phức tạp.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay