Ách tắc tại cửa khẩu Tân Thanh: Hàng ngàn tấn nông sản có nguy cơ đổ bỏ

Phóng to

Chuối chín vàng có nguy cơ phải đổ bỏ vì bạn hàng Trung Quốc chỉ mua chuối xanh - Ảnh: Trọng Phú

Điểm ùn tắc bắt đầu từ cửa khẩu Tân Thanh, nơi cắm cột mốc biên giới Việt - Trung, kéo dài gần 4km tới tận dốc biên phòng Tân Thanh. Hàng trăm xe trọng tải lớn đậu nối đuôi nhau, có chỗ xếp thành 2-3 hàng nằm bất động dọc con đường độc nhất dẫn vào cửa khẩu. Lực lượng cảnh sát giao thông của Lạng Sơn được huy động tối đa đứng trải dọc dòng xe bị ách lại để phân luồng, giải tỏa ách tắc nhưng không xuể. Từ dưới xuôi, những chiếc xe tải chở đầy dưa vẫn tiếp tục đi lên nhập vào dòng xe bị ùn tại Tân Thanh.

Hai ngày “bò” được 2km

Gặp chúng tôi ngay trong bãi kiểm hóa khu cửa khẩu chiều 31-3, ông Huỳnh Văn Vân lái chiếc xe tải 75K-1307 chỉ tay về phía thùng xe chở gần 20 tấn chuối, lắc đầu ngao ngán: “2/3 xe chuối chín vàng hết rồi, vậy mà đến giờ vẫn chưa sang được chợ Pò Chài (Trung Quốc), kiểu này chắc đem đổ đi quá”. Ông Vân cho biết nhận hợp đồng chở chuối từ Huế ra ngày 28-3, đêm 29-3 đến gần Tân Thanh thì tắc và mất thêm gần hai ngày đêm nữa xe mới bò thêm được 2km để vào bãi kiểm hóa. “Thủ tục hải quan làm xong rồi, giờ chỉ chờ loa gọi nữa là chở hàng sang phía Trung Quốc. Nhưng sang được thì xe chuối cũng phải đổ đi mất 2/3 vì chủ buôn người Trung Quốc chỉ mua chuối xanh” - giọng ông Vân mệt mỏi.

Ngay bên hông cửa khẩu, chúng tôi gặp Trung, tài xế xe tải 77H-6720, đang bốc dưa xuống một nhà dân. Anh cho biết vừa đánh xe từ phía chợ Pò Chài về, mặc dù đã bán tống bán tháo cho bạn hàng Trung Quốc nhưng trên xe còn đến gần 4 tấn dưa, chủ hàng giao bán thanh lý số dưa trên chỉ 1 triệu đồng.

Tại chợ Pò Chài (Trung Quốc) sáng 1-4, tình trạng ách tắc hàng tại đây không thua phía cửa khẩu Tân Thanh của VN. Xe tải bị tắc, đỗ ùn lại từ cổng cửa khẩu lên đến hai khu bán hoa quả lớn nhất của chợ Pò Chài. Tại bãi hoa quả, xe tải mang cả biển số Trung Quốc và VN đậu chật kín để bốc hàng, nhiều xe dưa mang biển số VN sang từ đêm trước vẫn chất đầy dưa vì chưa có người mua. Trên nền bêtông của khu chợ, những quả dưa giập bị vứt đầy, bốc mùi. Một số bà con sống dọc biên giới tranh thủ mua những trái dưa bị loại với giá 200-300 đồng/kg chất đầy xe cải tiến kéo về phía VN để bán.

Theo người buôn ở đây, nửa tháng trước giá dưa VN bán tại Trung Quốc khoảng 3,5 nhân dân tệ/kg (1 NDT = 2.500 đồng), tuy nhiên những ngày qua giá dưa rớt một cách thảm hại chỉ còn khoảng 1 NDT/kg.

Phóng to

Đoàn xe tải chở hoa quả bị ùn tắc kéo dài gần 4km - Ảnh: Trọng Phú

Tắc vì... dự báo kém

Lý giải về tình trạng trên, ông Nguyễn Hữu Vượng - chi cục trưởng Hải quan Tân Thanh - cho rằng do những ngày gần đây lượng hàng hóa xuất khẩu, chủ yếu là mặt hàng dưa hấu, tại cửa khẩu Tân Thanh tăng đột biến đã dẫn tới tắc cục bộ tại luồng đường dành cho xuất khẩu.

Chỉ riêng lượng xe chở dưa từ miền Trung ra mỗi ngày hiện lên tới 300-400 chiếc, trong khi đó năng lực thông quan, làm thủ tục xuất khẩu của hải quan làm hết công suất từ 7g-19g, chỉ khoảng 200 xe/ngày. Như vậy trung bình mỗi ngày có hơn 100 xe bị dồn ứ tại Tân Thanh, gây ra tình trạng tắc nghẽn. Theo ông Vượng, năm nào Tân Thanh cũng xảy ra tình trạng tắc hàng khi vụ dưa đến (cuối tháng 3, đầu tháng 4), nhưng năm nay hiện tượng tắc hàng căng thẳng hơn vì vụ dưa ở VN thu hoạch muộn hơn, trùng với phía Trung Quốc cũng đang bước vào vụ thu hoạch dưa.

Bên cạnh đó, việc buôn bán với phía Trung Quốc không theo thông lệ quốc tế (phải có hợp đồng rồi mới xuất hàng), nhiều chủ buôn phía VN cứ đem hàng sang chợ Trung Quốc sau đó mới chờ họ đến mua. Không bán được thì nằm bên đó chờ. Nhiều chiếc xe nằm chờ bán hàng bên Trung Quốc khiến chợ bên đó cũng bị tắc.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Bùi Văn Phấn - phó trưởng ban thường trực ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu Tân Thanh - thừa nhận vụ dưa trong nước thu hoạch muộn trùng với phía Trung Quốc nên sức mua bên Trung Quốc giảm, hàng bị ứ lại. Hiện phía bến bãi Trung Quốc cũng đã chật kín, dẫn đến việc giải tỏa hàng ách tắc của cửa khẩu Tân Thanh càng gặp khó khăn hơn.

Ông Phấn cho biết thêm vào ngày 28-3, ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu Tân Thanh cùng lực lượng hải quan và biên phòng Tân Thanh đã trực tiếp sang làm việc với các cơ quan hữu quan phía Trung Quốc để bàn phương án giải quyết tình hình. Phía Trung Quốc tạo điều kiện giải quyết cho các xe hàng hoa quả của VN được bốc dỡ, sang tải hàng cả vào ban đêm nhưng tình trạng ùn tắc vẫn tiếp diễn do lượng hàng hóa xuất khẩu từ VN sang quá nhiều. Ông Phấn dự báo tình trạng ách tắc hàng có thể kéo dài đến hết tháng 4-2009.

Hiện ban quản lý khu kinh tế cửa khẩu Tân Thanh đã đề nghị với lãnh đạo huyện, tỉnh lập đoàn làm việc sang đàm phán với ban biên mậu phía Trung Quốc để tìm cách tháo gỡ tình trạng ách tắc trên.