Nói đến sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, phải nhắc đến lợi ích của Nhà nước, ngân hàng và người dùng. Các ý kiến của các độc giả khác đã bàn nhiều về việc "ích nước lợi nhà" của việc phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt, ở góc độ này, tôi xin bàn đến lợi ích của người dùng và các rào cản của văn hóa thích tiền mặt.
Tôi có thâm niên làm việc tại một ngân hàng tại TP.HCM hơn 10 năm. Công việc của tôi hằng ngày là tư vấn và giới thiệu các sản phẩm để người dùng tiếp cận với phương thức không dùng tiền mặt. Vậy nhưng, tôi đã gặp rất nhiều lời từ chối từ phía doanh nghiệp lẫn người lao động dù ngân hàng dành rất nhiều ưu đãi như: Miễn phí chi lương qua tài khoản (mức thu bình thường là 3.300 đồng/món), miễn phí mở thẻ, miễn phí thường niên khi mở thẻ, thậm chí miễn phí duy trì số dư trên tài khoản (thông thường người mở tài khoản cần duy trì số dư 100.000 đ/tài khoản).
Ngay cả các tiện ích giao dịch trực tuyến (online) khác như: Hoàn tiền thanh toán qua thẻ, mua hàng giảm giá, … nhưng câu từ chối vẫn luôn thường trực: Chi tiền qua tài khoản phức tạp, nhận tiền mặt thích hơn, tốn phí giao dịch, lao động thấp nên thường xuyên tạm ứng lương, tiền mặt cho tiện, người lao động không thích, sợ mất lao động nếu thanh toán qua tài khoản… và hàng tá lý do hợp lý khác.
Tựu trung đó là những thói quen bất di bất dịch mà người làm ngân hàng như chúng tôi đối mặt. Nhưng nói thế, không phải lúc nào chúng tôi cũng thất bại trong việc chào mời khách hàng như câu chuyện đã nhắc đến ở trên.
Các tiện lợi mà người sử dụng có được, theo tôi như sau:
Thứ nhất, không phải đếm tiền, kiểm tiền khi nhận lương, không lo tiền xấu, tiền cũ.
Thứ hai, hạn chế chi tiêu và tiết kiệm cho cuộc sống. Đối với người lao động, khi nhận lương bằng tiền mặt, tiền rủng rỉnh trong túi, sẵn sàng chi tiêu vô tội để rồi cuối tháng hết tiền xài và phải mượn nợ. Khi nhận tiền qua tài khoản, việc rút tiền/chi tiêu sẽ được cân nhắc và từ đó có thể tiết kiệm được tiền.
Thứ ba, chuyển tiền trực tuyến cho người thân, bạn bè tiết kiệm thời gian đi lại. Người lao động đi làm thường xuyên, không thể đến ngân hàng giao dịch.
Các ngân hàng đã cung cấp tiện ích trực tuyến, người dùng tự thao tác và chuyển tiền cho người nhà mà không cần phải xin phép để đi đến ngân hàng hay bưu điện. Chính sách bảo mật của ngân hàng hiện tại khá tốt và an toàn.
Thứ tư, thanh toán mua sắm tiện lợi. Các trung tâm thương mại, các siêu thị thường đã được lắp đặt các máy POS, người dùng chỉ việc dùng thẻ thanh toán hoặc thanh toán bằng các ví điện tử rất tiện lợi. Khi thanh toán bằng thẻ, có cơ hội được mua được hàng tốt, giá rẻ thông qua các liên kết mở giữa ngân hàng và nhà cung cấp.
Thứ năm, chứng minh tài chính để được vay vốn, cấp thẻ tín dụng dễ dàng. Người dùng có thể in sao kê lịch sử giao dịch và ngân hàng dựa trên dòng tiền vào tài khoản để cấp khoản tín dụng nhỏ phục vụ tiêu dùng, giải quyết các nhu cầu thiết yếu. Người dùng không phải nhờ cậy đơn vị mình lập phiếu xác nhận lương, tốn thời gian và phải nhờ cậy.
Tóm lại, không dùng tiền mặt là một cách tiêu dùng thông minh và tiết kiệm được nhiều thứ. Hãy tập dần thói quen và tự tạo cơ hội cho mình tiếp cận với những phương tiện thanh toán thông minh, tiện lợi. Hãy thử thay đổi thói quen để xóa với các rào cản để cùng xây dựng một văn hóa mới, văn hóa không dùng tiền mặt.
Các ngân hàng đã và đang rất mở để tạo điều kiện cho người lao động sử dụng, bức tường ngăn cánh dần được đập vỡ và lợi ích của người dùng là trên hết.
Có một lần tôi đã thành công thuyết phục một doanh nghiệp đồng ý chi lương qua ngân hàng. Thành công từ việc khi người người lao động đồng ý sử dụng dịch vụ.
Thông qua anh giám đốc công ty ấy tôi biết rằng, có một quản đốc của công ty anh thu nhập hàng tháng 20 triệu đồng/tháng, nhưng chỉ muốn nhận lương bằng tiền mặt .
Một hôm, nhận tiền lương xong, xui rủi thế nào mà anh đánh mất ví và mất luôn số tiền lương nhận được. Rồi ngay đêm hôm đó, nhà anh có người phải nhập viện cấp cứu, lúc đó tiền mặt không có.
Anh xoay sở mượn tiền bạn bè để đóng viện phí. Giữa đêm, bạn anh hỏi số tài khoản/số thẻ để chuyển khoản. Lúc đó, anh không không có tài khoản nên không thể nhận được tiền, anh phải xoay xở lo cho kịp.
Sau sự việc đó, anh mới đồng ý mở tài khoản để sử dụng và sau này anh còn sử dụng thêm nhiều sản phẩm khác từ ngân hàng chúng tôi.
Kể câu chuyện trên mới thấy việc sử dụng tiền qua tài khoản rất tiện lợi đối với người sử dụng, nhưng rào cản về mặt văn hóa tiền mặt, tiền giấy là vua đã ăn sâu bao đời nay, nên rất ít người nghĩ đến các phương tiện thanh toán khác rất hiếm. Và thói quen ấy cứ thế tạo ra rào cản và việc sử dụng phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt lại khó được lưu thông trong xã hội.
Mời bạn đọc tham dự Diễn đàn Hướng tới một xã hội không dùng tiền mặt.
Diễn đàn do Báo Tuổi Trẻ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp tổ chức với sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Á Châu và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam.
Các ý kiến đóng góp, đặt vấn đề, nêu ý tưởng để góp phần xây dựng một nền kinh tế không tiền mặt tại Việt Nam gửi về địa chỉ mail: [email protected].
Tuổi Trẻ Online sẽ chọn đăng các bài viết phù hợp và các tác giả sẽ được mời đến dự buổi hội thảo về chủ đề này vào ngày 15-1-2019 tại TP.HCM.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay