13/10/2019 15:12 GMT+7

200 album hay nhất thập niên 2010

HIỀN TRANG

TTO - Thời điểm năm 2019 sắp khép lại cũng là lúc các tạp chí văn hóa bắt đầu nhìn lại một thập kỷ vừa đi qua, những dấu ấn và những điều đã được tựu thành.

Frank Ocean có hai album đứng vị trí thứ 1 và 10 trong bảng xếp hạng - Ảnh: NME

Với riêng âm nhạc, mới đây, Pitchfork - một tạp chí âm nhạc được coi là phong vũ biểu của nhạc độc lập và có nhiều ảnh hưởng trong bối cảnh pop ngày nay, đã đưa ra danh sách 200 album âm nhạc hay nhất của thập niên 2010.

Tại sao danh sách của Pitchfork đáng được tham khảo? Bởi vì nó không đơn thuần là một sự tổng hợp kết quả các giải thưởng thường niên như Grammy.

Những đứa con cưng của Grammy không hề được ưu ái tại đây, Adele và Bruno Mars không có album nào được chọn, còn Taylor Swift chỉ có Red với thứ hạng vô cùng khiêm tốn.

Ngược lại, bảng xếp hạng của Pitchfork phản ảnh sự rẽ nhánh sâu sắc của các tiểu loại trong âm nhạc và cả sự gặp gỡ của chúng tại "zeitgeist" - thứ tinh thần thời đại của kỷ nguyên ta đang sống, một kỷ nguyên của những cái tôi phức tạp, đen tối và cô đơn, hoài nghi về sự tồn tại.

1. Nếu như My beautiful dark twisted fantasy của ngôi sao tai tiếng Kanye West, album xếp vị trí thứ 2 trong danh sách, giống như một buổi thiền định về sự sa ngã, sự thừa mứa vật dục và danh vọng, thì To pimp a butterfly của rapper huyền thoại Kendrick Lamar (xếp thứ 4) là suy nghiệm u ám về sự hiện sinh của một người da đen trong thế giới mà lịch sử không đứng về phía họ.

Tương tự như thế, The idle wheel của nữ nghệ sĩ art pop Fiona Apple, Modern vampires of the city của ban nhạc rock Vampire Weekend, Black Messiah của D’Angelo & the Vanguard (xếp lần lượt thứ 5, 7 và 9) đều mượn những ẩn dụ đen tối về người sói, ma cà rồng, đấng cứu thế da màu để nói về trạng thái sống cô lập, sợ hãi, vô định của con người.

2. Có hai tên tuổi được vinh danh đặc biệt. Một người không có gì để bàn cãi là Beyoncé - siêu sao đã liên tục đẩy xa hơn những giới hạn của cách làm và phát hành một album nhạc.

Đầu tiên là đăng tải bất ngờ lúc nửa đêm album Beyoncé (xếp thứ 3), sau đó là kỳ công tạo nên một album thị giác Lemonade (xếp thứ 41) bao quát gần như toàn bộ các thể loại âm nhạc từ pop, rock, blues, hip hop đến soul, country, gospel; và tất nhiên phải kể tới cả Beyoncé: 4 (xếp thứ 31) - một dự án mà ban đầu cô đã chuẩn bị sẵn 72 ca khúc dành riêng cho nó.

Người thứ hai, khá bất ngờ, là Frank Ocean - người đã từ một anh chàng viết nhạc thuê cho "hoàng tử sơn ca" Justin Bieber vươn lên phục hưng thể loại R‘n’B và trở thành một tiếng nói độc đáo, trừu tượng nhất trong âm nhạc đương đại.

Tính đến nay, Ocean mới chỉ có hai album phòng thu nhưng cả hai đều được đánh giá như những kiệt tác của thể loại. Album đầu tay Channel Orange của anh xếp vị trí thứ 10, còn album thứ hai Blonde - một tự sự riêng tư, vừa hài hước vừa buồn bã, vừa triết lý vừa lãng mạn - đứng ở ngôi vị cao nhất.

3. Ngoài top 10, bản danh sách của Pitchfork có rất nhiều những tên tuổi độc lập, thể nghiệm, lo-fi rời xa khỏi radar của âm nhạc đại chúng, mà nếu không được "cứu sống" có lẽ đã rơi bẵng vào quên lãng, như Oneohtrix Point Never, Courtney Barnett, Flying Lotus hay Tame Impala.

Trong một thế giới mà âm nhạc đã có phần nhàm chán và công thức, họ là động lực cho những thay đổi mới.

4. Về phần mình, những người theo dõi sát sao nhạc đại chúng có lẽ sẽ không thực sự thỏa mãn với danh sách của Pitchfork, nhưng điều quan trọng là, đối nghịch với những lời kháo nhau rằng album đang chết, playlist và các thuật toán lên ngôi, concept (ý tưởng chính) chẳng còn là tiêu chuẩn.

Một danh sách của Pitchfork giống như minh chứng rằng album không những chưa chết, mà còn có những bước nhảy vọt trong cách sản xuất, và đó vẫn là nơi một nghệ sĩ đích thực sẽ tìm đến để phơi bày toàn bộ phẩm tính của mình.